اما علیرغم اقدامات فوق و صرف هزینههای هنگفت از طرف دولت ، افراد معتاد و خانوادههایشان، از یک طرف شاهد نرخ رشد اعتیاد (سالانه 8 درصدی) یعنی بیش از سه برابر نرخ رشد جمعیت ( سالانه 2.6 درصد)، طی 20 سال اخیر هستیم (خدایی، 1384) و از طرف دیگر معتادان بسیاری وجود دارند که تمایل زیادی به ترک مصرف مواد داشته و حتی وارد درمان شده و مدتی هم قطع مصرف مواد را تجربه میکنند اما موفق به ادامه مسیر درمان نمیشوند و تلاشهای آنان برای پاکی دراز مدت با شکست روبرو میشود.
در درمان اعتیاد به مواد افیونی، درمان نگهدارنده با متادون به عنوان داروی نگهدارنده درازمدت یکی از رویکردهای معتبر و شناخته شده میباشد که در حفظ پرهیز و جلوگیری از بازگشت پس از قطع مصرف مواد بسیار موثر است . متادون با جلوگیری از بروز علائم محرومیت و کاهش اشتیاق (وسوسه) برای مصرف و متوقف نمودن گیرندههای اوپیوئیدی در درمان اعتیاد به مواد افیونی موثر واقع میشود ( فاگینو و همکاران ،2003) .
با این حال پژوهشها نتایج متفاوتی را در مورد درمان با متادون نشان میدهد، همچنین در خصوص علت شناسی اعتیاد و درمان موفق و ناموفق افراد معتاد عوامل متعددی مانند مسائل زیست شناختی ، روانشناختی و جامعه شناختی مطرح میباشد (سهند، 1388). پر واضح است که ماندگاری یا خروج فرد از درمان ، تحت تاثیر تلفیقی از این عوامل میتواند باشد اما از میان عوامل متعدد موثر بر اعتیاد ، وجود خصیصههای خاص شخصیتی، سبکهای مقابله با استرس به عنوان عامل فردی – روانشناختی را میتوان از تاثیرگذار ترین خصیصه در درمان موفق و ناموفق و حتی تداوم اعتیاد نام برد.
تحقیقات و شواهدی وجود دارد که نشان میدهد بین شخصیت و سبکهای مقابلهای ارتباط وجود دارد . در تحقیقی آیزنگ با بررسی رابطه بین سه بعد شخصیت و سبکهای مقابلهای به این نتیجه رسید که افزایش نمره ویژگی روان پریشی با افزایش سبکهای مقابلهای هیجان مدارانه رابطه مثبت دارد. همچنین این افراد، بیش تر از الکل و مواد استفاده میکنند . ویژگی برون گرایی با سبکهای مقابلهای هیجانی- اجتماعی رابطه مثبت دارد. همچنین تأکید شده، افرادی که نمره بالایی در ویژگی روان نژندی میگیرند از سبکهای مقابلهای اجتناب و انکار استفاده میکنند (فرگوسن[7]، 2001). مطالعات انجام شده ارتباط بین سبکهای مقابلهای و پیامدهای روان شناختی را نشان داده است. نتایج نشان داده که سبک مسأله مدار اغلب با کاهش استرسهای روان شناختی در ارتباط است (بریست[8] و همکاران، 2002). بنابراین به نظر میرسد افراد دارای سبک مقابلهای مسأله مدار بهتر بتوانند با شرایط و استرسهای موجود سازگار شوند و در نتیجه در درمان با متادون نیز موفقتر عمل کنند.
با توجه به اینکه نهایتا این خود فرد است که تصمیم میگیرد که وارد درمان شود و درمان را ادامه دهد یا اینکه از درمان خارج شده و مجددا به مصرف مواد بپردازد ، میتوان چنین استنباط کرد که ویژگیهای شخصیتی میتواند نقش موثری در ورود به درمان نگهدارنده و همینطور خروج از درمان داشته باشد. در این مورد پژوهشهای انجام شده حاکی از رابطه اعتیاد با اختلالات شخصیتی ، مانند اختلالات شخصیت ضد اجتماعی، مرزی، خودشیفته، نمایشی و غیره میباشد ( کتابی، 1387).
روانشناسان معتقدند هر رفتاری که فرد از خود نشان میدهد تحت تاثیر عوامل بسیاری همچون عوامل محیطی، عاطفی و شخصیتی میباشد. مقصود از عوامل شخصیتی در واقع همان ویژگیهای شخصیتی است که میتواند یک فرد را مستعد بروز یک سری از رفتارها نماید، در صورتی که ممکن است فردی با ویژگیهای شخصیتی متفاوت دست به چنین رفتارهایی نزند. بنابراین عوامل شخصیتی یکی از مهمترین عواملی است که قادر به شناخت پیچیدگیهای رفتار انسان در موقعیتهای مختلف است
بازدید : 1570
پنجشنبه 31 ارديبهشت 1399 زمان : 12:23